ORGAN NAKLİNDE 2018 BAŞARI YILI OLDU !
Tüm dünyada son dönem organ yetmezliklerinin en iyi tedavisi organ naklidir. Bu nedenle ülkemizde de son yıllarda organ nakli ile ilgili ciddi çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmaların sonucunda Türkiye organ naklinde dünyanın en ileri ülkeleri arasına girmiştir.
Bu makale ile Sağlık Bakanlığı Organ, Doku Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı'nca yayınlanan TDİS verileri üzerinden, ülkemizde 2018 yılında yapılan organ nakli çalışmalarının analizini okuyucularla ve kamuoyu ile paylaşmak istiyorum.
Ülkemizde 2018 yılında yapılan toplam organ nakli sayısı, önceki yıllara göre kayda değer bir artış göstermiştir. 2018 yılında; 1435 'i kadavradan, 4161 tanesi canlı vericilerden olmak üzere toplam 5596 organ nakli gerçekleştirilmiştir. Bu nakillerin 3870’i böbrek nakli, 1588’i karaciğer nakli, 43’ü akciğer nakli, 91’i kalp nakli, 4’ü ise pankreas naklidir.
Türkiye’de son yıllarda toplam organ nakli sayısı 5 bin civarında seyrederken; 2018 yılında rakam 5596’ya çıkmıştır. 2017 yılı ile kıyasladığımızda toplam organ nakli sayısında % 14 artışın olduğu görülmektedir. Bu artışta sayısal olarak dikkat çeken noktalar; kadavra bağış sayısındaki artış ve yurt dışından ülkemize organ nakli için gelen hasta sayısındaki artıştır.
2018 yılında organ nakli sayısındaki artışı sağlayan etkenlerin en başında; devletimizin Sağlık Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) eliyle organ bağışına verdiği destek gelmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun tüm nakil ameliyatlarını sigorta kapsamına alması sayesinde, isteyen herkes istediği devlet hastanesi, üniversite hastanesi ya da özel hastaneye giderek organ naklini hiç bir ek ücret ödemeden yaptırabilmektedir. Ayrıca 2018 yılında SGK tarafından Sağlık Uygulama Tebliği(SUT) ile organ nakli ücretlerine yaklaşık %25 zam yapılması da organ nakli merkezlerine önemli bir destek olmuştur.
Kadavradan yapılan organ nakline bakarsak; 2018 yılında yapılan organ nakli sayısını, 2017 yılı ile kıyasladığımızda canlıdan yapılan nakillerde % 11.3’lük bir artış olmasına rağmen kadavradan yapılan nakillerde % 22.4 oranında bir artış olmuştur. Kadavra bağış sayısı 2017 yılında 554 iken; 2018 yılında 598’e çıkmıştır. Kadavra bağış sayısında %7.9’luk bir artış olmasına rağmen; bunun kadavradan yapılan nakil sayısına etkisi %22.4’lük bir artış şeklinde olmuştur. Bu da bize kadavra bağışının arttırılmasının önemini göstermektedir. Çünkü canlı vericiden yapılan nakillerde bir vericiden sadece bir alıcıya nakil yapılabilmesine karşılık; kadavradan yapılan nakillerde bir kadavradan yaklaşık 7 kişiye organ nakli ve çeşitli dokuların(kornea, kol, bacak, yüz) nakilleri yapılabilmektedir.
2018 yılında bir diğer sevindirici olay da; yurt dışından ülkemize organ nakli için gelen hasta sayısındaki önemli artıştır. Yurt dışından gelen hastalara yapılan organ nakli sayısı; 2018 yılında bir önceki yıla göre % 46.7 oranında artış göstermiştir. Vatandaşlarımıza yapılan organ nakil sayısındaki artışın ise %11.3 oranında olduğu izlenmektedir. Bu da ülkemizin son yıllarda sağlık turizmi kapsamında yapılan çalışmaların olumlu bir sonucudur. Türkiye sahip olduğu deneyimli ekipleri, ileri teknolojisi, güvenilir ve şeffaf organ nakli sistemi sayesinde, Balkan Ülkeleri, Türki Cumhuriyetleri, Ortadoğu Ülkeleri ve Afrika Ülkeleri için organ naklinde bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
Bütün bu olumlu gelişmelere rağmen hala tek eksiğimiz; yeterli kadavra organ bağışının olmamasıdır. Türkiye milyon nüfus başına canlı vericilerden yapılan organ naklinde dünya şampiyonu iken; kadavra bağışı ve kadavradan yapılan organ nakli istatistiklerinde son sıralarda yer almaktadır. Bu nedenle hala yaklaşık 26 bin hasta kadavra bekleme listesinde organ bağışı beklemekte ve bu hastaların her yıl yaklaşık % 10’u organ nakli imkanına kavuşamadan kadavra bekleme listesinde beklerken hayatlarını kaybetmektedir. Bu olumsuzluğu ortadan kaldırmanın tek yolu; toplumun her bireyinin ve ilgili tüm kurumların organ bağı konusunda duyarlı olması ve konuya gerekli desteği vermesidir. Unutmayalım ki bugün sağlıklı olabiliriz, ama; yarın kendimiz ve sevdiklerimiz için organ nakli bir ihtiyaç haline gelebilir. Bu nedenle “hayatta iken bırakabileceğimiz en güzel miras; organ bağışıdır” diyerek herkesi bu konuya sahip çıkmaya davet ediyorum.
Prof. Dr. İbrahim Berber
iberber@hotmail.com
Böbrek Nakli Merkezi Direktörü
Acıbadem International Hastanesi
Yayın Tarihi: 01/02/2019